Διατροφή τέκνων: Δικαιώματα και υποχρεώσεις των γονέων
Η οικονομική φροντίδα ενός παιδιού αποτελεί βασική νομική και ηθική υποχρέωση κάθε γονέα. Όταν ένα ζευγάρι χωρίζει, είτε έγγαμο είτε σε συμβίωση, η ρύθμιση της διατροφής των τέκνων είναι κρίσιμο σημείο. Το ελληνικό δίκαιο προβλέπει με σαφήνεια τόσο το ποιος οφείλει διατροφή, όσο και με ποια κριτήρια καθορίζεται το ύψος της.
Η διατροφή αποσκοπεί στο να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης του παιδιού, ανάλογα με την ηλικία του, την κοινωνική του θέση και τις δυνατότητες των γονέων. Περιλαμβάνει όχι μόνο την τροφή, αλλά και την ένδυση, τη στέγαση, την εκπαίδευση, την ψυχαγωγία, ακόμη και έξοδα υγείας ή εξωσχολικές δραστηριότητες.
Ποιος καταβάλλει διατροφή;
Και οι δύο γονείς είναι υπόχρεοι διατροφής, ο καθένας ανάλογα με τις οικονομικές του δυνατότητες. Όμως, στην πράξη, όταν η επιμέλεια ανατίθεται σε έναν γονέα (συνήθως τη μητέρα), ο άλλος γονέας (συνήθως ο πατέρας) καλείται να καταβάλλει χρηματική διατροφή μηνιαίως.
Ακόμη και όταν η επιμέλεια είναι κοινή, μπορεί να προβλέπεται διατροφή αν υπάρχει σημαντική οικονομική ανισότητα μεταξύ των γονέων.
Πώς καθορίζεται το ποσό της διατροφής;
Δεν υπάρχει τυποποιημένος υπολογισμός. Το ποσό καθορίζεται βάσει:
Των αναγκών του παιδιού
Των εισοδημάτων και της περιουσιακής κατάστασης των γονέων
Των συνθηκών ζωής πριν τον χωρισμό
Τυχόν ειδικών αναγκών (π.χ. προβλήματα υγείας, σπουδές)
Αν δεν υπάρξει συμφωνία, το ποσό καθορίζεται με δικαστική απόφαση, έπειτα από σχετική αγωγή διατροφής.
Από πότε ξεκινάει η υποχρέωση διατροφής;
Η υποχρέωση ισχύει από τη γέννηση του παιδιού και συνεχίζεται μέχρι την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και την απόκτηση οικονομικής ανεξαρτησίας. Αυτό σημαίνει ότι η διατροφή μπορεί να συνεχιστεί και μετά την ενηλικίωση (π.χ. φοιτητές 20+ ετών), εφόσον υπάρχει πραγματική ανάγκη.
Τι γίνεται αν δεν πληρώνεται διατροφή;
Η μη καταβολή διατροφής δεν είναι μόνο αστικό αδίκημα, αλλά και ποινικό. Ο δικαιούχος γονέας μπορεί να:
Ασκήσει εκτέλεση (π.χ. κατάσχεση τραπεζικού λογαριασμού, μισθού, ενοικίου)
Καταθέσει μήνυση (ποινική δίωξη για παραμέληση διατροφής)
Η παραμέληση πληρωμής διατροφής μπορεί να επισύρει ποινή φυλάκισης έως και 1 έτος, και χρηματική ποινή.
Τι συμβαίνει αν αλλάξει η οικονομική κατάσταση;
Αν υπάρξει μεταβολή (π.χ. ανεργία, σοβαρή ασθένεια, αύξηση αναγκών παιδιού), κάθε γονέας μπορεί να ζητήσει τροποποίηση της διατροφής μέσω του δικαστηρίου.
Είναι σημαντικό να κατατίθεται σχετική αγωγή — η αλλαγή δεν ισχύει αυτόματα και η παράλειψη πληρωμής μπορεί να επισύρει νομικές συνέπειες ακόμα και αν οφείλεται σε αντικειμενική δυσκολία.
Μπορεί να υπάρξει εξωδικαστική συμφωνία;
Ναι. Οι γονείς μπορούν να συμφωνήσουν εξωδικαστικά στο ύψος και τον τρόπο καταβολής της διατροφής. Για να είναι νομικά δεσμευτική, η συμφωνία πρέπει να γίνει:
είτε μέσω ιδιωτικού συμφωνητικού με αναγνώριση γνησιότητας υπογραφών
είτε μέσω συμβολαιογραφικής πράξης
είτε μέσω συμφωνίας ενώπιον διαμεσολαβητή ή δικαστηρίου
Στο δικηγορικό μας γραφείο διαθέτουμε εμπειρία σε υποθέσεις οικογενειακού δικαίου και διατροφής τέκνων. Σας παρέχουμε νομική καθοδήγηση και εκπροσώπηση σε κάθε στάδιο — από τη διαπραγμάτευση μέχρι το δικαστήριο. Επικοινωνήστε μαζί μας για μία υπεύθυνη και ανθρώπινη προσέγγιση στην υπόθεσή σας.