Καταχρηστική απόλυση: Πότε είναι παράνομη και τι μπορείτε να κάνετε;
Η απόλυση ενός εργαζομένου είναι νόμιμη πράξη μόνο όταν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις και δεν γίνεται κατά κατάχρηση δικαιώματος. Στην πράξη, πολλές απολύσεις καλύπτονται από προσχηματικά ή αυθαίρετα επιχειρήματα, ενώ υποκρύπτουν παράνομη ή καταχρηστική συμπεριφορά του εργοδότη.
Το ελληνικό εργατικό δίκαιο προβλέπει αυστηρούς κανόνες για την απόλυση και παρέχει προστασία στον εργαζόμενο που απολύθηκε κατά παράβαση της καλής πίστης ή του κοινωνικού σκοπού του δικαιώματος. Το άρθρο 281 του Αστικού Κώδικα είναι το θεμέλιο αυτής της προστασίας.
Τι είναι καταχρηστική απόλυση;
Καταχρηστική είναι η απόλυση που, ενώ τυπικά είναι νόμιμη, αντίκειται στην καλή πίστη ή συντελείται για λόγους ανήθικους, εκδικητικούς ή δυσανάλογους. Συχνά, δεν σχετίζεται με την επαγγελματική απόδοση, αλλά με:
Άσκηση δικαιώματος (π.χ. προσφυγή σε Επιθεώρηση Εργασίας)
Εγκυμοσύνη ή λήψη άδειας μητρότητας
Συνδικαλιστική δράση
Απόρριψη παράνομων αιτημάτων εργοδότη
Αντίποινα για παράπονα ή καταγγελίες
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η απόλυση θεωρείται άκυρη και ο εργοδότης υποχρεούται:
Να επαναπροσλάβει τον εργαζόμενο
Να καταβάλει μισθούς υπερημερίας
Ενδεχομένως, να αποζημιώσει για ηθική βλάβη
Παραδείγματα καταχρηστικής απόλυσης
Εργαζόμενη απολύεται όταν γνωστοποιεί την εγκυμοσύνη της.
Εργαζόμενος απολύεται λίγο μετά την άσκηση αγωγής για δεδουλευμένα.
Εργαζόμενος απολύεται επειδή αρνήθηκε να εργαστεί υπερωριακά χωρίς πληρωμή.
Απόλυση χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση ή τεκμηρίωση, παρότι ο εργαζόμενος έχει σταθερή και καλή απόδοση.
Πώς μπορεί να αντιδράσει ο εργαζόμενος;
Ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να προσβάλει την απόλυση εντός 3 μηνών από την κοινοποίησή της. Τα βασικά βήματα είναι:
Αποστολή εξώδικου προς τον εργοδότη, με δήλωση ότι η απόλυση είναι καταχρηστική και αίτημα επαναπρόσληψης.
Κατάθεση αγωγής ακύρωσης απόλυσης στο Μονομελές Πρωτοδικείο.
Διεκδίκηση μισθών υπερημερίας και αποζημίωσης.
Αν το δικαστήριο δεχθεί ότι η απόλυση ήταν καταχρηστική:
Ακυρώνεται η ισχύς της απόλυσης.
Ο εργοδότης πρέπει να επαναφέρει τον εργαζόμενο και να πληρώσει αναδρομικά τους μισθούς του.
Τι γίνεται με την αποζημίωση απόλυσης;
Αν η απόλυση είναι έγκυρη αλλά παράνομη ως καταχρηστική, ο εργοδότης υποχρεούται επιπλέον να καταβάλει νόμιμη αποζημίωση και να δεχτεί τον εργαζόμενο πίσω στη θέση του, εκτός εάν υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δύο μερών για συμβιβασμό.
Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος αντίδρασης είναι κρίσιμος. Αν περάσει η τρίμηνη προθεσμία, ο εργαζόμενος χάνει το δικαίωμα να προσφύγει.
Στο δικηγορικό μας γραφείο διαθέτουμε εμπειρία σε υποθέσεις καταχρηστικής ή παράνομης απόλυσης. Σας καθοδηγούμε νομικά από την εξώδικη φάση μέχρι την τελική δικαστική διεκδίκηση.