Παραβίαση δικαστικών αποφάσεων στο Οικογενειακό Δίκαιο - Διατροφή, επικοινωνία με τέκνα και έννομες συνέπειες

Εισαγωγή

Στο οικογενειακό δίκαιο, οι δικαστικές αποφάσεις δεν αποτελούν απλές συστάσεις, αλλά δεσμευτικές νομικές υποχρεώσεις. Παρ' όλα αυτά, στην πράξη παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της παραβίασης δικαστικών αποφάσεων, ιδίως σε ζητήματα όπως η καταβολή διατροφής, η επικοινωνία γονέα με ανήλικο τέκνο, αλλά και η άσκηση γονικής μέριμνας.

Η μη συμμόρφωση με δικαστική απόφαση δεν είναι απλώς «οικογενειακή διαφορά». Πρόκειται για σοβαρό νομικό ζήτημα που μπορεί να επιφέρει αστικές, ποινικές και εκτελεστικές συνέπειες για τον παραβάτη.

Στο παρόν άρθρο αναλύουμε:

* πότε υπάρχει παραβίαση δικαστικής απόφασης,

* ποιες μορφές παραβίασης συναντώνται συχνότερα στο οικογενειακό δίκαιο,

* ποια δικαιώματα έχει ο θιγόμενος γονέας ή σύζυγος,

* και πώς μπορεί να προστατευθεί αποτελεσματικά με τη συνδρομή δικηγόρου οικογενειακού δικαίου.

Τι θεωρείται παραβίαση δικαστικής απόφασης στο οικογενειακό δίκαιο

Παραβίαση δικαστικής απόφασης υφίσταται όταν ένα από τα μέρη δεν τηρεί τις ρυθμίσεις που έχουν επιβληθεί με τελεσίδικη ή και προσωρινά εκτελεστή απόφαση δικαστηρίου.

Στο οικογενειακό δίκαιο, αυτό αφορά κυρίως:

* αποφάσεις διατροφής,

* αποφάσεις για επικοινωνία γονέα με τέκνο,

* αποφάσεις επιμέλειας ή συνεπιμέλειας,

* ασφαλιστικά μέτρα που ρυθμίζουν την οικογενειακή κατάσταση.

Η παραβίαση μπορεί να είναι:

ενεργητική (π.χ. άρνηση παράδοσης του παιδιού),

ή παθητική (π.χ. μη καταβολή διατροφής).

Παραβίαση αποφάσεων διατροφής

Μη καταβολή διατροφής: το συχνότερο πρόβλημα

Η διατροφή ανηλίκου ή πρώην συζύγου αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες αντιδικίας μετά το διαζύγιο. Παρά την ύπαρξη δικαστικής απόφασης, πολλοί υπόχρεοι:

δεν καταβάλλουν καθόλου τη διατροφή,

καταβάλλουν μικρότερο ποσό,

καθυστερούν συστηματικά τις πληρωμές.

Νομικές συνέπειες

Η μη καταβολή διατροφής δεν είναι μόνο αστικό ζήτημα. Μπορεί να επιφέρει:

Αναγκαστική εκτέλεση

* κατάσχεση τραπεζικών λογαριασμών

* κατάσχεση μισθού ή σύνταξης

* κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων

Ποινική ευθύνη
Η μη καταβολή διατροφής συνιστά ποινικό αδίκημα, εφόσον αποδειχθεί δόλος και δυνατότητα πληρωμής.

Τόκους και προσαυξήσεις
Τα οφειλόμενα ποσά επιβαρύνονται με νόμιμο τόκο.

Παραβίαση αποφάσεων επικοινωνίας με τέκνα

Όταν ο ένας γονέας εμποδίζει την επικοινωνία

Ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα αποτελεί η παραβίαση του δικαιώματος επικοινωνίας του γονέα με το παιδί. Συνήθεις μορφές παραβίασης είναι:

* άρνηση παράδοσης του παιδιού τις συμφωνημένες ημέρες,

* συστηματική καθυστέρηση,

* δημιουργία προσχημάτων (ασθένεια, δραστηριότητες),

* χειραγώγηση του παιδιού ώστε να αρνείται την επικοινωνία.

Το δικαίωμα επικοινωνίας είναι δικαίωμα του παιδιού

Σύμφωνα με τη νομολογία, το δικαίωμα επικοινωνίας ανήκει πρωτίστως στο παιδί και όχι στον γονέα. Η παραβίασή του θεωρείται βλαπτική για την ψυχική ανάπτυξη του ανηλίκου.

Ένδικα βοηθήματα σε περίπτωση παραβίασης

Ο θιγόμενος γονέας ή σύζυγος δεν είναι ανίσχυρος. Η ελληνική έννομη τάξη παρέχει σειρά εργαλείων:

1. Αίτηση αναγκαστικής εκτέλεσης

Όταν υπάρχει εκτελεστός τίτλος, μπορεί να κινηθεί διαδικασία εκτέλεσης άμεσα.

2. Αγωγή αποζημίωσης

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η παραβίαση μπορεί να θεμελιώσει αξίωση αποζημίωσης.

3. Ποινική δίωξη

Ιδίως για:

μη καταβολή διατροφής,

παράβαση δικαστικής απόφασης.

4. Ασφαλιστικά μέτρα – μεταρρύθμιση απόφασης

Όταν η συμπεριφορά του παραβάτη δείχνει κατάχρηση δικαιώματος, μπορεί να ζητηθεί τροποποίηση της ρύθμισης.

Ο ρόλος του δικηγόρου οικογενειακού δικαίου

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση παραβίασης δικαστικής απόφασης απαιτεί:

* άμεση νομική αντίδραση,

* σωστή επιλογή διαδικασίας,

* συλλογή αποδεικτικών στοιχείων,

* γνώση της σχετικής νομολογίας.

Ένας δικηγόρος οικογενειακού δικαίου:

* αξιολογεί αν υπάρχει εκτελεστός τίτλος,

* προτείνει την ταχύτερη και οικονομικότερη λύση,

* προστατεύει το συμφέρον του παιδιού,

* αποτρέπει περαιτέρω επιδείνωση της σύγκρουσης.

Συχνές ερωτήσεις

Τι κάνω αν ο πρώην σύζυγος δεν πληρώνει διατροφή;

Μπορείτε να κινηθείτε άμεσα με αναγκαστική εκτέλεση και ποινική δίωξη, με τη βοήθεια δικηγόρου.

Είναι ποινικό αδίκημα η μη τήρηση απόφασης επικοινωνίας;

Ναι, υπό προϋποθέσεις, ιδίως όταν υπάρχει δόλος και επανάληψη.

Μπορεί να αλλάξει η επιμέλεια αν παραβιάζεται συστηματικά η επικοινωνία;

Ναι, η συστηματική παραβίαση μπορεί να οδηγήσει σε μεταρρύθμιση της απόφασης.

Χρειάζομαι δικηγόρο για παραβίαση οικογενειακής απόφασης;

Η νομική συνδρομή είναι καθοριστική για την επιτυχία και την ταχύτητα της διαδικασίας.

Συμπέρασμα

Η παραβίαση δικαστικών αποφάσεων στο οικογενειακό δίκαιο δεν είναι απλή αμέλεια· είναι σοβαρή νομική παράβαση με σημαντικές συνέπειες. Η έγκαιρη νομική παρέμβαση προστατεύει τόσο τα δικαιώματα των γονέων όσο και – κυρίως – το συμφέρον του παιδιού.