Υποχρέωση μετοίκησης κατά τη διάσταση ή το διαζύγιο: Νομικά δεδομένα και δικαιώματα

Εισαγωγή

Η διάσταση ή το διαζύγιο μεταξύ συζύγων δεν συνεπάγεται μόνο τη συναισθηματική και πρακτική ρήξη της κοινής ζωής, αλλά και την ανάγκη ρύθμισης σημαντικών ζητημάτων, όπως η διαμονή στην οικογενειακή κατοικία. Πότε μπορεί να υποχρεωθεί ένας σύζυγος να αποχωρήσει από το κοινό σπίτι; Ποια είναι τα δικαιώματα του άλλου; Τι λέει η νομοθεσία και ποια η πρακτική των ελληνικών δικαστηρίων;

Ακολουθεί μία πλήρης νομική ανάλυση με βάση τον Αστικό Κώδικα και τη σχετική νομολογία.

Νομικό πλαίσιο: οικογενειακή εστία και δικαιώματα

Σύμφωνα με το άρθρο 1386 ΑΚ, οι σύζυγοι υποχρεούνται σε αμοιβαία συμπαράσταση και συμβίωση. Η έννοια της οικογενειακής εστίας – δηλαδή του τόπου που έχει επιλεγεί ως μόνιμη κατοικία της οικογένειας – προστατεύεται και νομικά. Κατά τη διάσταση, ωστόσο, όταν η κοινή ζωή παύει, γεννώνται εύλογα ερωτήματα για το ποιος θα παραμείνει στο σπίτι και υπό ποιες συνθήκες.

Αν δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των συζύγων, αρμόδιο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο μπορεί, με βάση το άρθρο 1392 ΑΚ, να ρυθμίσει προσωρινά ποιος σύζυγος θα διαμείνει στην οικογενειακή στέγη. Η ρύθμιση αυτή μπορεί να ζητηθεί με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, εφόσον συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη.

Πότε επιβάλλεται υποχρέωση μετοίκησης;

Η υποχρέωση αποχώρησης ενός εκ των συζύγων από την κοινή κατοικία δεν είναι αυτόματη. Απαιτείται ή συναινετική συμφωνία ή δικαστική απόφαση. Το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του, κυρίως:

• το ποιος έχει την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων,

• τη δυνατότητα διαμονής αλλού,

• τον οικονομικό και επαγγελματικό προγραμματισμό των μερών,

• την ύπαρξη ενδοοικογενειακής βίας ή ψυχολογικής πίεσης.

Εφόσον το δικαστήριο κρίνει ότι η παραμονή του ενός συζύγου είναι αναγκαία για την προστασία της οικογένειας ή των παιδιών, μπορεί να υποχρεώσει τον άλλον σε μετοίκηση.

Σχέση με διατροφή και οικονομικές υποχρεώσεις

Η απομάκρυνση από την οικογενειακή στέγη δεν απαλλάσσει τον σύζυγο από τις οικονομικές του υποχρεώσεις. Αντίθετα, το άρθρο 1391 ΑΚ προβλέπει ότι, εφόσον ένας σύζυγος εγκαταλείψει την εστία χωρίς σπουδαίο λόγο, μπορεί να υποχρεωθεί να καταβάλει διατροφή στον άλλον σύζυγο.

Η κρίσιμη έννοια εδώ είναι ο "σπουδαίος λόγος". Η ενδοοικογενειακή βία, η καταχρηστική συμπεριφορά ή η ύπαρξη κινδύνου για τα τέκνα συνιστούν τέτοιους λόγους.

Νομολογία: Παραδείγματα Δικαστικών Αποφάσεων

Η ελληνική νομολογία έχει διαμορφώσει ένα σταθερό πλαίσιο κρίσης. Ενδεικτικά:

• Δικαστήρια έχουν διατάξει την απομάκρυνση συζύγου που παρεμπόδιζε τη γαλήνια διαβίωση της οικογένειας, ακόμη και χωρίς ενδοοικογενειακή βία.

• Σε περιπτώσεις ύπαρξης ανήλικων παιδιών, προτιμάται η παραμονή του συζύγου που έχει την επιμέλειά τους.

• Εάν ο σύζυγος που διαμένει στην εστία έχει σοβαρά προβλήματα υγείας ή οικονομική αδυναμία, τα δικαστήρια έχουν απορρίψει την απαίτηση αποχώρησής του.

Τι πρέπει να κάνει ένας σύζυγος που Θέλει να απομακρύνει τον άλλον;

• Καταγραφή γεγονότων: Συγκέντρωση αποδείξεων για τυχόν επιβλαβή συμπεριφορά (μαρτυρίες, φωτογραφίες, έγγραφα).

• Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων: Κατάθεση αίτησης στο Μονομελές Πρωτοδικείο για προσωρινή ρύθμιση χρήσης της κατοικίας.

• Αγωγή διαζυγίου (αν έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία): Η υποχρέωση μετοίκησης μπορεί να ρυθμιστεί και εντός της κύριας δίκης διαζυγίου.

• Ενέργειες για επιμέλεια τέκνων και διατροφή: Τα θέματα συνδέονται και κρίνεται ενιαία η κατάσταση.

Συχνές Ερωτήσεις:

Μπορεί να με απομακρύνει χωρίς απόφαση δικαστηρίου;
Όχι. Η απομάκρυνση επιτρέπεται μόνο με δικαστική απόφαση ή με δική σας συγκατάθεση.

Πόσο διαρκεί η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων;
Συνήθως εντός 1-2 μηνών από την κατάθεση της αίτησης, εκδικάζεται και εκδίδεται απόφαση.

Μπορώ να ζητήσω αποζημίωση για ψυχική οδύνη αν με διώξει χωρίς λόγο;
Ναι, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις για προσβολή της προσωπικότητάς σας ή εγκατάλειψη.

Συμπέρασμα

Η υποχρέωση μετοίκησης κατά τη διάσταση ή το διαζύγιο δεν είναι αυτονόητη. Προκύπτει μόνο μέσα από συμφωνία ή δικαστική κρίση, με βάση το συμφέρον της οικογένειας, των τέκνων και τη γενική ισορροπία της κατάστασης. Ο νομικός σας σύμβουλος είναι ο πιο κατάλληλος για να σας καθοδηγήσει σωστά.

Αν αντιμετωπίζετε αντίστοιχο πρόβλημα και χρειάζεστε νομική υποστήριξη, επικοινωνήστε άμεσα με το γραφείο μας. Παρέχουμε υπεύθυνη νομική καθοδήγηση και αποτελεσματική υπεράσπιση των συμφερόντων σας.